In september 2011 brachten we een bezoek aan de achtbaanfabriek van de familie Mack in het Duitse Waldkirch. De familie Mack leverde indertijd voor Bobbejaanland rides als El Paso Special, Bob Express en Speedy Bob. Bijzonder is dat de familie Mack naast een achtbaanfabriek ook een fantastisch themapark runt: Europa-Park... Europa-Park is één van Europa's populairste en grootste pretparken en kan gezien worden als de 'showroom' voor de Mack-attracties. Het park is opgedeeld in themazones die de Europese landen voorstellen en omvat meer dan 100 attracties en shows.

We spraken met Michael Kreft von Byern, rechterhand van Roland Mack (directeur en eigenaar van Europa-Park en Mack Rides) en Mack Rides-directeur Kurt Mack-Even over de Mack-attracties in Bobbejaanland, het verschil tussen familieparken en grote pretparkgroepen, de relaties tussen Europa-Park, Mack en de familie Schoepen en nog veel meer... We beginnen met een gesprek met Michael Kreft von Byern in Hotel Colosseo, een van de themahotels van Europa-Park.



Dag mr. von Byern. Wanneer hoorden jullie bij Europa-Park voor het eerst over Bobbejaanland?
Mack zit al in de industrie sinds 1780, en heeft altijd al een goed overzicht gehad van de attractieparkenindustrie. Al van in het begin waren we ons ervan bewust dat er zich een succesvolle ontwikkeling voordeed in Bobbejaanland. Later, wanneer we onze eerste attracties daar leverden, leerden we de familie Schoepen en het park beter kennen. Ik denk dat Kurt Mack-Even indertijd als één van de eersten bij ons in contact kwam met Bobbejaan en Bobbejaanland. Hij is de perfecte persoon om de vraag te beantwoorden wanneer de eerste contacten tussen Europa-Park, Mack Rides en de familie Schoepen plaatsvonden. Op een bepaald moment kregen we hier ook geregeld Bobbejaan, zijn vrouw Josée en de kinderen over de vloer om de sfeer van Europa-Park te komen opsnuiven. Europa-Park opende trouwens in 1975. Die bezoeken leidden tot goede contacten en uitwisseling op diverse vlakken. Bobbejaanland en Europa-Park waren beide familieparken, dus ze stonden immers voor dezelfde uitdagingen. Er ontstond in de jaren 80 tussen de familie Mack en de familie Schoepen een band, die veel verder ging dan enkel maar attracties verkopen en aankopen. Het ging niet enkel over business. Het was vooral Jacky Schoepen die een sterke band had met ons park. Aan het einde van het seizoen kwam hij hier naartoe met zijn werknemers van Bobbejaanland. We informeerden elkaar en we wisselden informatie uit, bijvoorbeeld op vlak van personeelsopleidingen.

Wat zijn uw herinneringen aan Bobbejaan en Bobbejaanland?
Ze waren zeer interessant. Ten eerste het park. Er waren interactieve attracties, denk maar aan The El Paso Special, lang voor de grote Europese parken die hadden. Er was een gigantisch indoor speelparadijs, Kinderland, dat nooit gezien was in Europa. Wat opvallend was - en wat zich vooral uitte bij Jacky Schoepen - was de passie waarmee het park geleid werd. Ik herinner me een bezoek aan het park waarbij hij ons een rondleiding gaf en hij ons elk toiletblok liet zien. Die toiletblokken zijn eigenlijk helemaal niet belangrijk, maar het toonde aan hoe betrokken ze waren bij hun park. Daar zie je al meteen de parallellen tussen Europa-Park en Bobbejaanland. Roland Mack en zijn familie zijn ook allen zo gepassioneerd door details. Ik denk dat het de gelijkenissen waren tussen de beide families die hen samenbrachten. Ik ben er ook van overtuigd dat de samenwerking geleid heeft tot vele leuke en interessante ideeën voor beide parken.

Wanneer bezocht u het park voor het laatst?
Ik bezocht het park twee keer. Het was altijd verbazingwekkend om te zien hoe het park evolueerde. Je zag er telkens weer interessante nieuwe ideeën en nieuwe ontwikkelingen, die je niet zou verwachten in een park als Bobbejaanland. Als je keek naar de globale markt en je plaatste de familie Schoepen daarin, dan was het ongelooflijk wat zij allemaal presteerden. Ik ken maar één zulk gelijkaardig park en dat is Nigloland in Frankrijk, geleid door de familie Gélis. Het geheim van het succes van beide parken ligt, of lag, volgens mij bij de passie waarmee ze het park runden en de verbondenheid die de familie Schoepen had met het park.

Wat is volgens u de kracht van een park geleid door de familie?
Bezoekers merken wanneer een park gerund wordt door een familie. Ze merken het wanneer het voor het park niet enkel belangrijk is dat er veel bezoekers komen, maar ook dat de familie achter dat park echt geeft om het park. Daar ook weer de parallel tussen Bobbejaanland en Europa-Park. Dan kom ik weer uit bij dat verhaaltje over de toiletten in Bobbejaanland. Die mooie toiletten lijken misschien belachelijk, maar ze zijn wel belangrijk voor de gasten. Anderzijds brengt een familiepark zijn ook veel uitdagingen met zich mee. Het moeilijke is volgens mij om het park van de ene op de andere generatie op de goede manier over te dragen. In Europa-Park hebben Thomas en Michael Mack, de nieuwste generatie, het park stap voor stap leren kennen. Ze zijn er niet meteen ingesmeten. Ze hebben zich langzaam kunnen ontwikkelen in het park. Om één of andere reden, die mij niet bekend is, ging dat moeilijker in Bobbejaanland.



Bobbejaanland behoort nu niet meer tot de familie Schoepen, maar tot een grote pretparkgroep. Hoe kijkt u daar tegenaan?
Ook dat brengt veel uitdagingen met zich mee. Er zijn ‘culturele verschillen’ tussen een familiepark en een pretparkketen. Enerzijds moet je het hart, de ziel van het park bewaren, maar anderzijds moet je als grote groep ook nieuwe strategieën doorvoeren. Wij als Europa-Park leerden, door te kijken naar andere parken, dat je je niet enkel moet concentreren op cijfers en grafieken, maar wel op wat de gast wil. Je moet als park tegenwoordig een langetermijnvisie hebben om relevant te blijven bij je gasten, vandaag, morgen en overmorgen. Uiteraard moet je je cijfers in de gaten houden, maar wij en heel wat andere familieparken zijn ervan overtuigd dat je moet focussen op emotie en de tevredenheid van de gast. Roland Macks belangrijkste missie is om de gast gelukkig te maken. Wij willen dat als onze gasten ’s avonds terug naar huis rijden, ze zeggen: “Wij willen weer terug naar Europa-Park!”. Dat is erg belangrijk. Je moet goede kwaliteit bieden, maar je moet ook innoveren. Wij doen dat hier ook. Ook de Schoepens waren altijd bezig met vernieuwing en nieuwe attracties. Er is nu een nieuwe algemeen directeur, Roland Kleve. Hij is een expert en een attractieparkveteraan. Ik denk dat de kans groot is dat hij de emotionele kant van onze sector terug een beetje meer in de verf zet. Bobbejaanland heeft nog steeds veel potentieel en we wensen dit geweldige park, dat onlangs zijn 50^ste verjaardag vierde, het beste. Ik heb er goede hoop in dat het park terug in de goede richting zal verder evolueren.

Hebt u momenteel nog veel contact met de familie Schoepen?
Ja, zeker. Vooral met Jacky Schoepen. Hij komt nog geregeld naar hier en we ontmoeten elkaar op diverse gelegenheden. Hij heeft nog steeds de passie en ik denk dat we hem ooit nog wel eens terug zullen zien in onze sector. Het zit in zijn bloed, hij heeft de passie, dus ik wens hem het beste voor zijn nieuwe project. Ook al heb je veel kennis en ervaring, een nieuw project opstarten is nooit makkelijk. Het is vaak ook kwestie van geluk hebben, en dat wens ik Jacky van harte toe.

Herinnert u zich nog Mack-attracties in Bobbejaanland?
Ik herinner me nog zeer goed de Speedy Bob, de Wilde Maus. De Wilde Maus was een zeer succesvol attractietype in de jaren 80 en 90. De Wilde Maus heeft dan ook een erg lange traditie. De Wilde Maus werd voor het eerst door Mack gebouwd in hout in de jaren 50, we hebben er hier in Europa-Park ook eentje: de Matterhorn Blitz. Ik vind het nog steeds een leuke attractie voor Bobbejaanland!

Michael Kreft von Byern, erg bedankt voor uw medewerking en nog veel succes met Europa-Park!

Na een bezoek te hebben gebracht aan Europa-Park, rijden we naar Waldkirch, waar de achtbaanfabriek van de familie Mack gevestigd is. We hebben een afspraak met Kurt Mack-Even voor een gesprek en een rondleiding door de fabriek.



Allereerst bedankt om ons te ontvangen, mr. Mack-Even! We beginnen bij het begin. Wanneer was u voor de eerste keer in Bobbejaanland?
Ik denk dat ik voor het eerst in Bobbejaanland was in 1985. Dat was samen met onze vertegenwoordiger, Gunther Engelhardt, die nu 80 jaar oud is. We bezochten de familie Schoepen en we praatten over de nieuwe interactieve darkride die we voor hen zouden bouwen, The El Paso Special. Ik geloof dat het de eerste interactieve darkride ter wereld zou worden. Voor die darkride werkten we samen met Golding uit Engeland voor de theming. Wij zorgden voor het transportsysteem en Golding zorgde voor de decors en de animaties in de attractie.

Werken met de familie Schoepen was niet makkelijk, hoor. Er was altijd een hele familie aanwezig bij de meetings. Je had Bobbejaan, zijn vrouw Josée, hun zoon Jacky en soms ook Wies, de zus van Josee. Er waren soms tot vijf meningen en dat leidde vaak tot discussies, niet enkel tussen ons en de familie maar ook tussen de familieleden onderling (lacht). Het waren altijd interessante bezoekjes daar! Ik bezocht Bobbejaanland zeer vaak. Vaak vertrok ik hier om vijf uur ’s morgens en om 10 uur arriveerde ik daar. Tot 8 uur ’s avonds hadden we dan meeting en ik kwam terug thuis om 2 uur ’s nachts. Logisch dat dat allemaal zo lang duurt. Je praat immers niet over de verkoop van een glas water. Er komt zo veel bij kijken. Je praat over een groot project. Je hebt het over hoe het moet worden, welke decoratie je wil, wat de doelgroep is van je nieuwe attractie. Die discussies waren altijd erg leuk en interessant.

Wat was er zo bijzonder aan Bobbejaanland?
Het is altijd bijzonder als je mag werken met een familie. Je praat niet met managers, artiesten of financieel experts. Je praat met een familie. Je start een project op en stap voor stap wordt dat gerealiseerd, samen met die familie. Het is niet altijd even makkelijk als je geen echte projectmanager hebt die alles voor zijn rekening neemt. Jacky belde me, Josee belde me, Bobbejaan belde me niet zo dikwijls. Hij was de grote baas, maar het was toch vooral Josee die de touwtjes in handen had. We hebben soms harde discussies gevoerd over de attracties, over geld, maar discussies in Bobbejaanland verliepen ook altijd zeer ‘fair’. Eenmaal de attractie geopend was, waren beide partijen zeer blij over het resultaat. Er was een goede verstandhouding. De Schoepens kwamen naar hier, naar Europa-Park, en wij gingen naar Bobbejaanland... Ik herinner me dat we samen in een cowboybar in Dallas zaten. Er was iemand die Bobbejaan herkende en Bobbejaan begon toen spontaan te zingen. We hebben samen fantastische tijden beleefd.

Als je kijkt naar de geschiedenis van Bobbejaanland, hebben we zeer veel samengewerkt op zakelijk vlak.  Het startte in 1988 met El Paso, in ‘94 bouwden we drie attracties en daarna plaatsten we ook in 1996, 1998 en 2000 heel wat attracties in het park. Aan het eind van het seizoen kon ik me telkens weer verwachten aan een telefoontje van Jacky met de vraag of ik niet naar Bobbejaanland kon komen om het te hebben over een nieuwe attractie voor het komende jaar of het jaar daarop. Het is niet altijd simpel voor een pretparkengroep die een familiepark overkoopt, om die goede relatie die er was tussen de fabrikant en de familie, verder te zetten.

Wie heeft de decoratie voor Mambo en Aztek, twee zeer mooie molens ontworpen? Deed Mack dat zelf?
Wij maakten het ontwerp helemaal zelf, rekening houdend met de wensen van de familie. Het eerste ontwerp voor de Aztek was een molen in cowboystijl, met een gigantische cowboyhoed in het midden van de attractie, maar dat ontwerp werd nooit gerealiseerd. Ook het ontwerp van de Mambo, wijzigden we in het tweede jaar. We hebben hem toen helemaal opnieuw gedecoreerd en heel wat wijzigingen aangebracht.



Wanneer was de laatste keer dat u in Bobbejaanland was?
Ik ben niet meer in Bobbejaanland geweest sinds drie of vier jaar. Ik was er eens op een winterse zaterdag. Toen de familie Schoepen nog de plak zwaaide, bezocht ik het park soms tot 10 keer per jaar. Dat moest ook wel, door de vele projecten die we in Bobbejaanland hadden lopen.

Wat is voor u de beste Mack-attractie in Bobbejaanland?
Dat is moeilijk om te zeggen! We hebben altijd geprobeerd om rides te bouwen voor de hele familie. Bob Express was een zeer spectaculaire ride, door zijn originele lay-out over het water. Ook Speedy Bob vond ik erg bijzonder, ook al hebben ze hem onlangs gehalveerd. We hebben ook ooit een Flume Ride (boomstammen-waterbaan) voor het park willen bouwen, maar we waren te duur. Bijna om de twee jaar stelde Bobbejaanland wel een nieuwe attractie voor, vaak zelfs elk jaar.

Over Speedy Bob, is een dubbele wilde muis in een park uniek in de wereld?
Ik ken enkel Speedy Bob. Je hebt tegenwoordig wel ‘duelling coasters’, maar Speedy Bob was in feite gewoon twee gespiegelde muisbanen bij elkaar. Het was ook nodig om een dubbele te bouwen. De wilde muis kwam oorspronkelijk op de markt in 1957, voor de kermis. We hadden toen maar één versie. Er kwamen toen vragen van kermismensen om ook een versie te kunnen krijgen met de lift aan de andere kant, een gespiegelde versie, dus. Doordat we twee versies hadden, werd het mogelijk om dubbele banen te bouwen. We hebben toen twee dubbele muizen gebouwd voor de kermis, en de derde was voor Bobbejaanland. Ik weet niet meer waarom we een dubbele baan in Bobbejaanland hebben gebouwd, maar wat de Schoepens daar hebben gebouwd, is eigenlijk helemaal niet de normale gang van zaken wat investeren betreft. Het blijft eigenlijk één attractie en je zou dan denken dat een park liever investeert in twee verschillende attracties dan in twee dezelfde banen. Ik denk dat vooral Jacky er gewoon een dubbele wou hebben (lacht).



Er waren ook plannen om een watercoaster voor Bobbejaanland te bouwen, nl. The Temple of Fear? Herinnert u zich daar nog iets van?
Die rollercoaster ging ver boven het budget. Het is steeds de vraag of een park zich een attractie kan veroorloven. Bobbejaanland had toen rond de één miljoen bezoekers. Als we spreken over een watercoaster in die tijd, was je toch al snel 4 à 6 miljoen kwijt. Dat bedrag moet je nog eens verdubbelen want je hebt een fundering nodig, een meer, een station, decoratie, boten… Bobbejaanland plofte nooit zomaar een attractie neer. Ze zorgden ervoor dat de attractie steeds mooi was ingekleed. Je moet afwegen wat je inkomsten zijn en of je investering het waard is. Een watercoaster is een achtbaan die ze zeer graag hadden gehad, maar was in die tijd niet betaalbaar. (Meer informatie over The Temple of Fear vind je hier)

Wat denkt u van de evolutie van Bobbejaanland?
Ik denk dat het park op zijn best was van 1988 tot pakweg 2000. Het park kon de bezoekersaantallen opkrikken van 650.000 bezoekers naar bijna 1.000.000 bezoekers per jaar en dat is niet evident. Het is zeer moeilijk om grote stappen te maken qua bezoekersaantallen. Het duurt soms jaren voor je het juiste concept te pakken hebt.

Tot slot, nog een leuke anekdote?
Als we Bobbejaan en Josee buiten het seizoen zagen, waren ze altijd heel wat meer relaxed dan tijdens het seizoen. Tijdens het seizoen waren ze altijd zo druk bezig. Bobbejaan moest optreden en zingen en Josee moest het park runnen. Bobbejaan heeft zo een contract getekend, dat van de Speedy Bob, tussen twee nummers van een show door. Hij tekende het contract tijdens een kostuumwissel. Het was – en is – nog steeds fijn samenwerken met de familie Schoepen en geregeld mag ik Jacky nog verwelkomen in Europa-Park, dus dat is geweldig!

Kurt Mack-Even, erg bedankt voor dit gesprek!

September 2011

Wij danken Michael Kreft von Byern, Kurt Mack-Even, Maximilian Röser en Europa-Park voor de gastvrijheid! Meer informatie over Europa Park vind je op http://www.europapark.com en alle informatie over de attracties van Mack vind je op www.mack-rides.com!

Meer informatie, foto's en concept arts van de Mack-attracties in Bobbejaanland vind je op onze attractiefiches: Aztek Express, Bob Express, Bootvaart, The El Paso Special, Speedy Bob, Koggemolen, Mambo, Dino en Viking.

Foto's Wodan Timbur Coaster © Europa-Park
Foto's Dino Carousel/Powered Coaster © Mack Rides